دشمنان
_ «پس تو چرا شمع سبت روشن می‌کنی و در یوم کیپور [آخرین روز تعطیلات مقدس که در آن یهودیان 25 ساعت روزه می‌گیرند و اغلب اوقات خود را در کنیسه می‌گذرانند.] روزه می‌گیری؟»
_ «برای خدا نیست. خدای واقعی از ما متنفر است اما ما در خیال بُتی ساخته‌ایم که او دوستمان دارد و ما را بندگان خاص خودش آفریده. تو خودت گفتی که کافران خدا را از سنگ می‌سازند و ما از رویا.»
دشمنان | آیساک باشویس سینگر، مترجم: احمد پوری | نشر باغ نو
جنگ رویداد شومی است و باشویس سینگر بدون آن‌که اشاره‌ی مستقیم به جنایات نازی‌ها در طول جنگ جهانی کند و بخواهد با حرف‌های کلیشه‌ای از توپ، تفنگ، هواپیما، قتل و غارت و... بنویسد با هنرمندی از خسارت‌های وارده‌شده‌ی جسمی و به‌خصوص روحی آدمها در زمان جنگ و سالهای پس از آن حرف می‌زند. نویسنده در داستانی جذاب، با کنار هم قراردادن چند شخصیت که عمدتاً درگیر جنگ بوده‌اند نشان داده که بار سنگینی همواره به دوش آن‌هایی که جنگ را از نزدیک لمس کرده‌اند وجود دارد که تحملش کار بسیار سختی است و این قربانیانِ زنده همواره به یاد روزهای نحس و جهنمی جنگ خواهند بود.
«محمد جوادی» یکی از مترجمین خوب و بی‌حاشیه‌ی حوزه‌ی ادبیات است. مترجمی که از نزدیک شاهدِ وسواسش در انتخاب اثر، سَروکله زدن با کلمات برای نوشتنِ جمله و پاراگراف مناسب، ویراستاری و در نهایت تهیه یک متنِ روان و کتاب خواندنی بودم.
کیوان ارزاقی از به‌چاپ سپردن دومین رمانش خبر داد.
قدیم‌ترها خیلی چیزها رو با افسوس از پشتِ شیشه‌ی ویترین مغازه‌ها نگاه می‌کردیم و با توجه به رده‌های مختلفِ سنی، افسوس‌های بزرگ و کوچک می‌خوردیم. 
بیست‌و‌چندمین 
لحظه‌ی تحویلِ سال نو، آدمها معمولاً قرآن می‌خونند یا سری می‌زنند به آقای حافظ شیرازی تا ببینند از گذشته‌های خیلی دور چی برای فرداهاشون در نظر گرفته. ولی من امسال، توی همون لحظاتی که قرار بود سال تحویل بشه کتابِ «وردی که بره‌ها می‌خوانند» رو ورق می‌زدم. رُمانی نوشته‌ی «رضا قاسمی» که صفحهی اولش نوشته:
تهران هم بارون به‌خودش دید. دیروز، این شهرِ خسته، تَن و بدنی خیس کرد و سَر و صورتی شُست تا کمی این غبار و دوده و خاکستر کمتر بشه. 
:: زندگی واقعی آلخاندرو مایتا
«محمد حسین جعفریان» که سالها در افغانستان زندگی کرده، ادبیات آن کشور از دغدغه‌های او بوده، برای آنها فیلم و سریال ساخته، پاش رو توی اون سرزمین جا گذاشته و از دوستانِ نزدیک احمد شاه مسعود بوده یک‌سال بعد از ترور مسعود، برای سالگردش به افعانستان دعوت میشه. 
اعتماد، داستانِ زندگی انسانِ امروزی است. انسانی که شاید مجبوره هنوز طرفِ مقابلش رو به‌درستی نشناخته، بهش اعتماد کنه. انسانی که مجبوره زندگی کنه با آدمی که شاید هیچ‌وقت نتونه اون رو بشناسه. هرچند راستی، درستی، شناخت و... واژ‌ه‌هایی هستن نسبی. کدوم درستی؟ کدوم راستی؟ چه شناختی؟
باید خوش‌شانس باشی که توی دو سه هفته‌ی اخیر، چهار پنج تا کتاب از نویسندگانِ مختلف داخلی و خارجی بخونی و به‌غیر از یکی، بقیه‌شون رو دوست داشته باشی. البته، توی این زمینه یا خیلی خوش‌شانسی، یا دوستانی داری که سلیقه‌ی کتابخونی تو رو می‌شناسن و اون چیزی رو انتخاب و معرفی می‌کنند که با خلق‌و‌خوی تو آشناست.
به‌نظرم نویسنده اونقدر برای درآوردن لَحنِ و نوع خاصِ حرف زدن آدم‌های دهه‌ی پنجاهی و اون تیپ خاص گاراژی و راننده و شوفرهای بیابون زحمت کشیده بود که دیگه دلش نیومده بود یه کمی از حجم این کلمات و واژ‌ه‌ها و نوع خاصِ حرف زدن‌شون کم کنه و از اول تا آخرِ داستان، این لحن و نوع حرف زدن بود که انگاری غالب شده بود به شخصیت‌ها و رَوندِ قصه و داستان. 
آخر هفته‌ای که گذشت صرفِ خوندنِ کتاب «آکواریم‌های پیونگ یانگ» شد. شاید برای خیلی از ماها کشور کره شمالی و اتفاقاتی که توی اون سرزمین میوفته، جالب باشه. فضا اونقدر بسته است و اطلاعاتِ به بیرون درز شده از این کشور اونقدر کم، که چیز زیادی از مردم، دولت، کشور، نوع رابطه و نحوه‌ی زندگی اونها نمی‌دونیم.
تهران خلوت شده. حالا دیگه حضور نصفه نیمه‌ی بهار رو میشه حس کرد. روزهای آخر ساله و بدو بدوهای چسبیده به همین روزها. یه سری‌ها رفتن و بقیه موندن و هنوز دارن سَر قالی رو می‌کشن تا بیارن کنار باغچه و بنفشه‌های سه رنگ تا با شُستن فرش و کاشتنِ گل، رسیدنِ بهار رو جشن بگیرند.
:: اگه قرار باشه از تئاتر بگم شاید وضعیتِ بهترین‌ها، بهتر از فیلم و سینما باشه. توی سال ۹۰ به ازای هر ماه، بیشتر از یک اجرا دیدم که از یه سری نمایش و اجراها نوشتم و خب بعضی‌ها هم لابه‌لای بقیه‌ی کارهای نکرده موند و فراموش شد. 
توی این مدت چند تا کتاب خوندم و خودم رو هم دارم عادت میدم که حداقل هفته‌ایی دو سه تایی فیلم ببینم. از همه‌ی فیلم و کتابها که بگذرم از یکی‌شون اصلاً نمیشه گذشت! 
از مرتضی کربلایی‌لو چیزی نخونده بودم ولی تعریفش رو شنیده بودم. سراغ «قارا چوپان»ش رفتم و همسفر شدم با عیار، شخصیت اصلی داستان. تا جایی‌که با عیار، بدون هدف توی شهر می‌چرخیدم و درگیر روزمره‌گی‌هاش بودم و لابه‌لای دغدغه‌هاش و همراه با رفیق فرش‌فروشش، جنبه‌های مختلف زندگی‌ش رو می‌دیدیم داستان رو دوست داشتم ولی از اون‌جایی که عیار به‌دنبال مارال راهی دَشت‌ودَمن شد و داستان قاطی شد با فرهنگ و زبانِ استان‌های آذربایجان دیگه نه عیار رو دوست داشتم و نه داستان رو.
Conviction 
ما آدم‌های دنیای امروزی، اونقدر جون‌سخت و پوست‌کلفت شدیم که حالا دیگه کمتر فیلم و کار نمایشی می‌تونه رومون اثر بذاره. کتابی می‌خونیم، فیلم و تئاتری می‌بینیم و خیلی زود فراموش می‌کنیم همه‌ی اتفاقات و اسم و رَسم‌های داستان رو. 
از اون‌جایی که نوشتنِ بیشتر از «اتاق» باعث میشه که ماجراها لو بره ترجیح میدم به همین چند خط کفایت کنم تا خودتون داستان رو بخونید و لذت ببرید از این کتابی که این روزها درو کرده خیلی از جوایز ادبی دنیا رو. 
«فرشتگان پشت صحنه» مجموعه‌ی از چند داستان کوتاهه که من دوست داشتم یه سری از این داستان‌ها بلندتر و مفصل‌تر از همین دو سه صفحهی فعلی بود. 
اهالی و دوستداران مطالعه نامی آشناست. از دیدِ من، «احمد غلامی» روزنامه‌نگاری که تجربه‌ی زندانی سیاسی شدن در همین اواخر رو هم داشته، مجموعه‌ی خوبی برای خوندن نداشت. 
در این روزهای گرم و غیر فرهنگی، ماهنامه‌ی «تجربه» بعد از چاپ سومین شمارهاش تونسته جایی تو دلم باز کنه و رفته توی سبد خریدهای فرهنگی‌م. مجله‌ی قطوری که به‌نظرم می‌تونه خیلی بیشتر از اینکه کَت‌و‌کُلفت باشه و ضخامتش رو به رُخ خواننده‌ها بکشه، پُرمحتواتر از اینی که هست باشه، اما خب با تمام کم‌و‌کاستی اونقدر مطلب واسه خوندن داره که یکماه آدم رو مشغول نگه داره. 
خوندن آخرین کار رضا امیرخانی (روایت سفر به افغانستان) این حُسن رو برام داشت که دیگه شک نکنم باید سفری به افغانستان داشته باشم. در حالیکه برای سفر به ترکیه و دیدن استانبول، دربه‌در دنبال همسفر پا می‌گردم، شک ندارم که هرات و کابل و سمرقند رو باید تنهایی برم. استانبول که نیمچه اروپایی است و پکیج‌های «آی ننـه» به‌وفور در آن یافت می‌شود هنوز یاری برای همراه شدن پیدا نشده دیگه وای به‌حال افغانستان که بنا به نوشته‌ی امیرخانی باید جونت رو بذاری کف دستت و سفر کنی.
«عقرب‌ها را زنده بگیر» کتاب خوب دیگه‌ای بود که این چند روزه خوندم. نشر افراز که گویا فعلاً مجوزش هم از طرف وزارت ارشاد زیر سوال رفته کتاب قباد آذرآیین رو چاپ کرده. داستان پسر بچه‌ی جنوبی که سخت بشه این داستان‌های کوتاه رو در غالب رمان دید. به‌نظرم رمان نیست و خب اصراری هم برای اثبات این موضوع نیست ولی داستان‌ها بقدری به هم چسبیده است که بعد از خوندن کتاب با تمام بچه‌های محل و سگ و گربه‌ها و شوفر و قصاب و ... رفیق خواهی شد. «عقرب‌ها را زنده بگیر» را دوست داشتم. 
:: «آمریکا» غیر کافکایی‌ترین رمان کافکاست! رمانی پُر دردسر و با دو سه تا اسم مختلف. کافکا از این کتاب به «مفقودالاثر» یاد کرده. فصل اول رمان به اسم «آتش‌انداز» به‌صورت مستقل چاپ میشه ولی بعدِ یه مدت بخش‌هایی از رمان توی آتش‌سوزی از بین میره و ...
آهنگسازی وارد شهری متروک میشه. توی مهمان‌خانه‌یی اطاقی می‌گیره و هم‌اطاق میشه با دو نفر دیگه و .... 
:: شاید بارها و بارها توی کتابفروشی از کنار «دوست بازیافته» رد شده باشی و اندازه و حجم کم کتاب چنان بوده که رغبت چندانی برات ایجاد نکرده که اون رو برداری و ورق بزنی. ولی اگه تابه‌حال این کتاب رو نخوندی، خوشحال باش که حالا می‌تونی از خوندنِ یه داستان خیلی خوب (که به‌سختی بهش میشه گفت رمان و یا داستان بلند) با پایانی بس شوکه کننده لذت ببری. 
میراث اِستر رمان خوب و خوشخوانی است. راوی زنی است که بعد از بیست سال قراره مردی رو ببینه که روزی عشقش بوده. لائوس بعد از سالها به خونه‌ی برمی‌گرده که 20 سال قبل تونسته همه‌ی اهالی منزل رو با چرب‌زبونی سحر و جادو کنه. عاشق دختر خونواده بوده ولی با اون یکی دختر ازدواج می‌کنه! و حالا بعد از این همه سال دوباره برگشته تا بتونه انگشتر و خونه و ... 
درختم دلشوره دارد داستانِ تنهایی آدم‌هاست. داستان زنی امروزی مثل خیلی از همین زنهایی که هر روز توی ایستگاه اتوبوس، دانشگاه و یا محل کار می‌بینیم. اصلاً چرا راه دور بریم؟! شاید قصه‌ی خواهر و مادر من و تو باشه. یعنی مال من که نه، بلکه خواهر مادر تو باشه! کسی که همسری داره، بچه‌ی داره، خونه و زندگی داره ولی درد داره، رازی داره نگفتنی. 
رضا امیرخانی هم مثل تمام نویسنده‌ها موافق و مخالفانی داره. من قلم امیرخانی رو دوست دارم و هربار هم که از کتاب‌هاش نوشتم یه سری از دوستانی یه کمی بدوبیراه بهم گفتند که من اونها رو واگذار کردم به پل صراط و خدایی که اون بالا نشسته! و اینبار سراغ ارمیا رفتم. کتابی که سالها پیش امیرخانی نوشت و جزء کارهای اولیه‌‌ی این نویسنده است. خب شاید وقتی سن و سال نویسنده رو موقع نوشتن حدس بزنیم دیگه توقع زیادی از ارمیا نداشته باشیم. 
عادت ندارم کتابهای خیلی بد و افتضاحی رو که می‌خونم ازشون چیزی بنویسم ولی ننوشتن از بعضی کتابها خیانت است به فرهنگ و هنر این مرز و بوم! 
کتاب خوبی که توی این چند روزه خوندم آخرین کتاب حسین سناپور بوده. یک شیوه برای رمان‌نویسی، کتاب داستان نیست بلکه همون‌جوری که از اسمش پیداست و نویسنده توی مقدمه‌ی کتاب بهش اشاره کرده حاصل خونده‌ها، شنیده‌ها و تجربیات مستقیم رمان‌نویسی ایشون بوده. کتابی که جای خالیش واقعاً حس میشد. 
به نظرم اگر واقعاً قصد خرید کتاب دارید سعی کنید توی ساعت اولیه (10 صبح) نمایشگاه باشید و تا ظهر خریدتون رو انجام بدید. همین‌که صلاه ظهر رو بگن، هم جمعیت زیاد میشه و هم نَفس کشیدن سخت و طاقت‌فرسا. لیستی داشتم و تقریباً کمتر پیش اومد که اسم غرفه و کتابی نظرم رو به‌خودش جلب کنه. بنابراین همونجور که تمام سالن اصلی رو گشتم ولی فقط همون کتابهایی رو خریدم که دنبال‌شون بودم.
قاعدتاً گذاشتن این همه وقت و انرژی و مکافات و بدبختی، هیچ توجیه اقتصادی برای خرید از نمایشگاه کتاب نداره ولی خب غنیمتی است همین حضور چند روزه کتاب وسط شهر تهران. 
همه‌ی ما زخم‌هایی داریم
برای دومین بار جدایی نادر از سیمین رو دیدم. اینبار سینما فرهنگ. باز هم سالن پُر بود. هنوز هم معتقدم که فیلم فرهادی عالی است و البته، شاید کمی طولانی. ایکاش کوتاه‌تر میشد. کمی! و بخدا، به پیر، به پیغمبر، فیلم هیچ صحنه و دیالوگِ خنده‌داری ندارد که همش عینهو زَهر، تلخ تلخ است. به زور نخندین. فکر نکنید چون چهار هزار تومن دادین حتماً باید هر و کِری کنید که در آخر، خاطرت‌تون تلخ می‌شود چون زهر مار. اگر دوست ندارید نروید و نبینید ولی اگر می‌روید لال‌مونی بگیرید.
و اینبار بهار 63 چون داستانی است که بر مبنای خیانت نوشته شده کتاب خوبی از آب دراومده. مردی که سه رابطه‌ی موازی رو همزمان با هم پیش می‌بره. اغراق هم نیست که ما مردها بعضی وقت‌ها تجربه‌ش رو داشتیم و همچین خیلی خوب منیج کردیم! حتی رکوردهایی هم زدیم بالاتر و فراتر از این حرفها. مامور آمار نبوده وگرنه ثبت میشد در کتاب گنیس!
میله رو گرفت سَمت صورتم و گفت، ببین آب روغن قاطی کرده. اینهاش کف کرده. 
شب ممکن شهسواری رو گفتیم تکنیکی است و رگه‌هایی از پست مدرن داره و ما نفهمیدیم مراد و منظور نویسنده چی بوده. مثل فوتبالیستی که توی یه گله جا هی دریبل بزنه، روپایی بزنه، قیچی برگردون بزنه و حتی روی پای خودش تکل بره، شهسواری همه‌ی تکنیک‌های داستان‌نویسی رو به ضرب و زور کرد توی چش و چال‌مون با شب ممکن و ما سرمون رو انداختیم پایین و گفتیم داستان تکنیکی بود و ما سواد هضم‍ش رو نداشتیم ولی اینبار که داستانی نوشته ساده، اونقدر ساده و بد نوشته که بتونیم مدعی بشیم از این نویسنده بعید بوده و داستان هیچ چیزی برای خوندن نداره. 
بواسطه‌ی انواع و اقسام محدوديت‌های ترافيكی، ماشين رو يه جايی خيلی دورتر از ميدون انقلاب پارك كردم و سوار بر تاكسی، سر يكی از خيابون‌های شانزده آذر پياده شدم. برای اولين بار سری به كتابفروشی "اگر" زدم. 
سيصد، چهار صد متر پايين‌تر، سمت چپ وارد دانشگاه تهران شدم. دانشگاه تهران هيچ بار نوستاليزيكی برای من نداره كه نه دانشجوی اين دانشگاه بودم و نه شركت كننده در نمازهای جمعه‌ش! دانشكده‌ی هنر، ضلع جنوب شرقی دانشگاه تهران، جايی بود كه نمايش نيمه‌ی غايب رو اجرا می‌كرد. كاری بر اساس رُمان معروف و پُر‌فروش 
نيمه‌ی غائب رو دوست داشتم. تئاتری غيرمتعارف كه در آن جنبه‌های لوكس و فانتزی صحنه رو نمی‌بينی. عمدتاً ديالوگ می‌شنوی و بواسطه‌ی اجرای در محيط، خودت هم ناخواسته درگير و جزيی از داستان ميش‍ی. 